Αχός πολύς σηκώθηκε για το λιμάνι του Πειραιά. Αναρωτιούνται:
Γιατί ενώ στο Ελληνικό υποστηρίζαμε την κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου, στον Πειραιά δεν την υποστηρίζουμε; Πρώτο λάθος: Ποιός είπε ότι δεν την υποστηρίζουμε. Αυτό που είπαμε ξεκάθαρα είναι ότι "δεν πρέπει να γίνει στο πόδι". Ας αναβληθεί λίγες μέρες το ΚΑΣ για να ενημερωθούν οι φορείς της πόλης. Στην περίπτωση του Ελληνικού, οι ίδιοι δημοσιογράφοι έσκιζαν τα ιμάτιά τους γιατί δήθεν εμποδίζαμε τις επενδύσεις! Ψυχραιμία, εκτίθεστε.
Γιατί δεν θέλουμε να κηρυχτεί αρχαιολογικός χώρος όλος ο Δήμος Πειραιά; Δεύτερο λάθος: Θέλουμε να κηρυχτεί όλη η έκταση με αρχαιότητες. Δεν θέλουμε να γίνουν λάθη που θα επιτρέψουν ανατροπές. Ο Πειραιάς εκτός των τειχών, στα Καμίνια και στο Νέο Φάληρο ήταν λίμνη, έλος, αλίπεδο, οι λασπώδεις εκβολές του Κηφισού. Ως το τέλος του 19ου αιώνα. Εκεί δεν υπήρξαν εκτεταμένες αρχαιότητες. Υπήρξαν ένα-δύο γεφύρια, ένα υδραγωγείο, και ταφές στην οδό Θηβών και στα δυτικά του Αγίου Διονυσίου. Υπήρχε επίσης ο υπερυψωμένος λιθόκτιστος διάδρομος των Μακρών Τειχών και η λιμενική οχύρωση της Ηετιώνειας Πύλης-εκείθεν του κεντρικού λιμένα. Εκτός των τειχών λοιπόν, έχουμε διάσπαρτες αρχαιότητες τις οποίες γνωρίζουμε και πρέπει να προστατεύσουμε. Δεν είναι μία ενιαία αρχαιολογική έκταση αλλά νησίδες. Εντός των τειχών, από τις γραμμές του ΗΣΑΠ υπάρχει όλη η αρχαία πόλη. Αρχίζει από το αστικό δίπυλο στη Γούβα του Βάβουλα δηλαδή από το βόρειο τοξωτό τείχος, και φθάνει έως την Πειραϊκή, στο εγκάρσιο τείχος της χερσονήσου, στη γραμμή από τον Άγιο Βασίλειο έως το Χατζηκυριάκειο. Αυτή ήταν η Ιπποδάμεια πόλη. Μέσα της υπήρχαν, τα οικοδομικά τετράγωνα, οι εμπορικές στοές, τα οχυρά, τα δύο θέατρα, οι τρεις ναύσταθμοι και όλα αυτά που γνωρίζουμε, καθώς ο Πειραιάς, σε αντίθεση με άλλες περιοχές ανασκάπτεται και οι ανασκαφές δημοσιεύονται διαρκώς από τον 19ο αιώνα. Πιό έξω, στο όριο της ακτογραμμής, το Κονώνειο τείχος διατρέχει τη δαντέλα της παραλίας από τον όρμο Αλκίμου και τον λεγόμενο "τάφο Θεμιστοκλή" έως τους δύο μώλους του Τουρκολίμανου.
Η μεγάλη ετούτη έκταση, ο Ιπποδάμειος Πειραιάς, με τα νεώτερα ρωμαϊκά και βυζαντινά του στρώματα, που βρίσκεται κάτω από τον σύγχρονο Πειραιά, προφανώς και είναι αρχαιολογικός χώρος, ελεγχόμενος από την αρχαιολογική υπηρεσία εδώ και μισόν αιώνα. Πουθενά δεν μπορεί να σκαφτεί ούτε ένα μέτρο χωρίς την εποπτεία της-και έτσι πρέπει. Έτσι συμβαίνει και στο αντίστοιχο αθηναϊκό ιστορικό κέντρο.
Όμως ο καυγάς δεν γίνεται για αυτό. Εδώ βρίσκεται η υποκρισία. Ο καυγάς γίνεται προκειμένου να μην υπάρξουν κηρύξεις και ζώνες προστασίας εντός της λιμενικής ζώνης της Cosco. Πάμε να το δούμε: "Τάφος Θεμιστοκλή" και Κονώνειο Τείχος στην περιοχή της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων και της Ναυτικής Διοίκησης Αιγαίου. Το ίδιο το βασιλικό περίπτερο, το "Παλατάκι", ο Σταθμός Επιβατών ΟΛΠ γνωστός ως "Παγόδα", ο σιδηροδρομικός σταθμός Αγίου Διονυσίου και ο ταινιόδρομος Κράκαρη είναι κηρυγμένα νεώτερα μνημεία και υπάγονται στον αρχαιολογικό νόμο. Τα έργα του ΟΛΠ οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη την ύπαρξη τους και να απομακρύνονται από αυτές τις ζώνες. Δεν γίνεται να κτιστεί Mall επάνω ή δίπλα στο αρχαίο τείχος, ούτε προβλήτας επάνω στη στήλη του Θεμιστοκλέους, ούτε ουρανοξύστης που θα σκιάσει όλα αυτά.
Αν πάμε απέναντι, στην ακτή της Δραπετσώνας, το Σιλό είναι το χωροθετημένο και μελετημένο με διεθνή διαγωνισμό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Ο ταινιόδρομος σιτηρών μαζί με τις μόνιμες κτιστές δεξαμενές του 1898-1912 οι οποίες διατηρούνται ακέραιες και την ανασκαφή της Ηετιώνειας Πύλης αποτελούν ένα εξαιρετικό αρχαιολογικό μνημειακό σύμπλεγμα που πρέπει όχι μόνο να διασωθεί αλλά και να αναδειχθεί άμεσα.
Δια ταύτα και απαντώντας σε καλοπροαίρετους και κακοπροαίρετους, χρειάζεται κήρυξη αρχαιολογικών χώρων είτε με τη μορφή της ενιαίας κήρυξης της εντός των τειχών πόλης, είτε νησίδων περί τα μνημεία και τις ανασκαφές της λιμενικής περιφέρειας και της ενδοχώρας. Είναι απαραίτητο επίσης τα έργα του Master Plan του ΟΛΠ να μην βαρύνουν αυτές τις ζώνες. Μιλώ για το Mall, τον ξενοδοχείο-ουρανοξύστη αλλά και την επιβεβαίωση της μνημειακής ενότητας της Ηετιώνειας, της Πολιτιστικής Ακτής. Η αρχαιολογική υπηρεσία οφείλει να ενημερώσει αφενός τους φορείς της πόλης, και παράλληλα να προχωρήσει σθεναρά στις τεκμηριωμένες κηρύξεις. Τότε θα δούμε ποιός από τους ανησυχούντες νοιάζεται για τις αρχαιότητες και ποιός κραυγάζει με στόχο να "απελευθερωθούν" οι επενδυτές από τις δεσμεύσεις των αρχαιολόγων. Σε αυτή τη διαμάχη, εμείς στεκόμαστε με την πλευρά του θεματοφύλακα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς χωρίς εκπτώσεις. Το κάναμε σε όλη μας τη ζωή, θα το κάνουμε και τώρα ακόμη και αν κοστίσει ψήφους. Αναμένουμε να δούμε τι θα κάνουν οι άλλες δημοτικές δυνάμεις του Πειραιά.
Γιατί ενώ στο Ελληνικό υποστηρίζαμε την κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου, στον Πειραιά δεν την υποστηρίζουμε; Πρώτο λάθος: Ποιός είπε ότι δεν την υποστηρίζουμε. Αυτό που είπαμε ξεκάθαρα είναι ότι "δεν πρέπει να γίνει στο πόδι". Ας αναβληθεί λίγες μέρες το ΚΑΣ για να ενημερωθούν οι φορείς της πόλης. Στην περίπτωση του Ελληνικού, οι ίδιοι δημοσιογράφοι έσκιζαν τα ιμάτιά τους γιατί δήθεν εμποδίζαμε τις επενδύσεις! Ψυχραιμία, εκτίθεστε.
Γιατί δεν θέλουμε να κηρυχτεί αρχαιολογικός χώρος όλος ο Δήμος Πειραιά; Δεύτερο λάθος: Θέλουμε να κηρυχτεί όλη η έκταση με αρχαιότητες. Δεν θέλουμε να γίνουν λάθη που θα επιτρέψουν ανατροπές. Ο Πειραιάς εκτός των τειχών, στα Καμίνια και στο Νέο Φάληρο ήταν λίμνη, έλος, αλίπεδο, οι λασπώδεις εκβολές του Κηφισού. Ως το τέλος του 19ου αιώνα. Εκεί δεν υπήρξαν εκτεταμένες αρχαιότητες. Υπήρξαν ένα-δύο γεφύρια, ένα υδραγωγείο, και ταφές στην οδό Θηβών και στα δυτικά του Αγίου Διονυσίου. Υπήρχε επίσης ο υπερυψωμένος λιθόκτιστος διάδρομος των Μακρών Τειχών και η λιμενική οχύρωση της Ηετιώνειας Πύλης-εκείθεν του κεντρικού λιμένα. Εκτός των τειχών λοιπόν, έχουμε διάσπαρτες αρχαιότητες τις οποίες γνωρίζουμε και πρέπει να προστατεύσουμε. Δεν είναι μία ενιαία αρχαιολογική έκταση αλλά νησίδες. Εντός των τειχών, από τις γραμμές του ΗΣΑΠ υπάρχει όλη η αρχαία πόλη. Αρχίζει από το αστικό δίπυλο στη Γούβα του Βάβουλα δηλαδή από το βόρειο τοξωτό τείχος, και φθάνει έως την Πειραϊκή, στο εγκάρσιο τείχος της χερσονήσου, στη γραμμή από τον Άγιο Βασίλειο έως το Χατζηκυριάκειο. Αυτή ήταν η Ιπποδάμεια πόλη. Μέσα της υπήρχαν, τα οικοδομικά τετράγωνα, οι εμπορικές στοές, τα οχυρά, τα δύο θέατρα, οι τρεις ναύσταθμοι και όλα αυτά που γνωρίζουμε, καθώς ο Πειραιάς, σε αντίθεση με άλλες περιοχές ανασκάπτεται και οι ανασκαφές δημοσιεύονται διαρκώς από τον 19ο αιώνα. Πιό έξω, στο όριο της ακτογραμμής, το Κονώνειο τείχος διατρέχει τη δαντέλα της παραλίας από τον όρμο Αλκίμου και τον λεγόμενο "τάφο Θεμιστοκλή" έως τους δύο μώλους του Τουρκολίμανου.
Η μεγάλη ετούτη έκταση, ο Ιπποδάμειος Πειραιάς, με τα νεώτερα ρωμαϊκά και βυζαντινά του στρώματα, που βρίσκεται κάτω από τον σύγχρονο Πειραιά, προφανώς και είναι αρχαιολογικός χώρος, ελεγχόμενος από την αρχαιολογική υπηρεσία εδώ και μισόν αιώνα. Πουθενά δεν μπορεί να σκαφτεί ούτε ένα μέτρο χωρίς την εποπτεία της-και έτσι πρέπει. Έτσι συμβαίνει και στο αντίστοιχο αθηναϊκό ιστορικό κέντρο.
Όμως ο καυγάς δεν γίνεται για αυτό. Εδώ βρίσκεται η υποκρισία. Ο καυγάς γίνεται προκειμένου να μην υπάρξουν κηρύξεις και ζώνες προστασίας εντός της λιμενικής ζώνης της Cosco. Πάμε να το δούμε: "Τάφος Θεμιστοκλή" και Κονώνειο Τείχος στην περιοχή της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων και της Ναυτικής Διοίκησης Αιγαίου. Το ίδιο το βασιλικό περίπτερο, το "Παλατάκι", ο Σταθμός Επιβατών ΟΛΠ γνωστός ως "Παγόδα", ο σιδηροδρομικός σταθμός Αγίου Διονυσίου και ο ταινιόδρομος Κράκαρη είναι κηρυγμένα νεώτερα μνημεία και υπάγονται στον αρχαιολογικό νόμο. Τα έργα του ΟΛΠ οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη την ύπαρξη τους και να απομακρύνονται από αυτές τις ζώνες. Δεν γίνεται να κτιστεί Mall επάνω ή δίπλα στο αρχαίο τείχος, ούτε προβλήτας επάνω στη στήλη του Θεμιστοκλέους, ούτε ουρανοξύστης που θα σκιάσει όλα αυτά.
Αν πάμε απέναντι, στην ακτή της Δραπετσώνας, το Σιλό είναι το χωροθετημένο και μελετημένο με διεθνή διαγωνισμό Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Ο ταινιόδρομος σιτηρών μαζί με τις μόνιμες κτιστές δεξαμενές του 1898-1912 οι οποίες διατηρούνται ακέραιες και την ανασκαφή της Ηετιώνειας Πύλης αποτελούν ένα εξαιρετικό αρχαιολογικό μνημειακό σύμπλεγμα που πρέπει όχι μόνο να διασωθεί αλλά και να αναδειχθεί άμεσα.
Δια ταύτα και απαντώντας σε καλοπροαίρετους και κακοπροαίρετους, χρειάζεται κήρυξη αρχαιολογικών χώρων είτε με τη μορφή της ενιαίας κήρυξης της εντός των τειχών πόλης, είτε νησίδων περί τα μνημεία και τις ανασκαφές της λιμενικής περιφέρειας και της ενδοχώρας. Είναι απαραίτητο επίσης τα έργα του Master Plan του ΟΛΠ να μην βαρύνουν αυτές τις ζώνες. Μιλώ για το Mall, τον ξενοδοχείο-ουρανοξύστη αλλά και την επιβεβαίωση της μνημειακής ενότητας της Ηετιώνειας, της Πολιτιστικής Ακτής. Η αρχαιολογική υπηρεσία οφείλει να ενημερώσει αφενός τους φορείς της πόλης, και παράλληλα να προχωρήσει σθεναρά στις τεκμηριωμένες κηρύξεις. Τότε θα δούμε ποιός από τους ανησυχούντες νοιάζεται για τις αρχαιότητες και ποιός κραυγάζει με στόχο να "απελευθερωθούν" οι επενδυτές από τις δεσμεύσεις των αρχαιολόγων. Σε αυτή τη διαμάχη, εμείς στεκόμαστε με την πλευρά του θεματοφύλακα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς χωρίς εκπτώσεις. Το κάναμε σε όλη μας τη ζωή, θα το κάνουμε και τώρα ακόμη και αν κοστίσει ψήφους. Αναμένουμε να δούμε τι θα κάνουν οι άλλες δημοτικές δυνάμεις του Πειραιά.
9/3/2019
Νίκος Μπελαβίλας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου