12 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ│ΘΕΜΑ ΕΝΑΤΟ: ΑΠΛΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

Όταν ξεκινούσαμε στο Πολυτεχνείο, να καταγράφουμε το αστικό πράσινο και τους ελεύθερους χώρους στον Πειραιά, δεν πιστεύαμε ότι θα ανακαλύπταμε ένα αρνητικό ρεκόρ. Ο Πειραιάς έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα πρασίνου μεγάλης πόλης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Διαθέτει μόλις 1,56μ² πρασίνου/κάτοικο , ενώ η Αθήνα έχει 2,55μ² πρασίνου/κάτοικο. Τα ελληνικά και ευρωπαϊκά στάνταρντ απαιτούν 8μ². Αυτό πρέπει και θέλουμε να το αλλάξουμε!

Οι βόρειες συνοικίες, η Δ' και η Ε' Κοινότητα (Καμίνια, Παλιά Κοκκινιά, Μανιάτικα, Αγία Σοφία και Άγιος Δημήτρης), βρίσκονται σε δραματική κατάσταση, με ακόμη χειρότερη κατάσταση από το Κέντρο και την Πειραϊκή.

Κατανομές πρασίνου ανά Δημοτική Κοινότητα στον Πειραιά

Ταυτόχρονα ο Πειραιάς έχει άλλο ένα αρνητικό προνόμιο. Ακόμη και αυτό το προβληματικό απόθεμα ελεύθερων χώρων καταστρέφεται. Οι ελεύθεροι χώροι και οι πλατείες καταλαμβάνονται από αυθαίρετα τραπεζοκαθίσματα. Από τις 23.000 περίπου θέσεις καθισμάτων αναψυχής που ελέγχονται από τον Δήμο Πειραιά, το 80% που αντιστοιχούν στο 60% των καταστημάτων καταλαμβάνουν παράνομα δημόσιους χώρους.

Μόνο το 12% από τις 16.000 θέσεις που καταλαμβάνουν τα καταστήματα αναψυχής στους δημόσιους χώρους τηρούν τη νομιμότητα. 60% των καταστημάτων, παρότι ελέγχονται και πληρώνουν τέλη στον Δήμο Πειραιά καταλαμβάνουν παράνομα πλατείες και πεζοδρόμια.

Οι δικαιολογίες ότι ο Πειραιάς δεν διαθέτει χώρους για πάρκα και πλατείες δεν ισχύουν. Μπορούμε να ανακτήσουμε εκατοντάδες στρέμματα πρώην βιομηχανικών χώρων και να αναβαθμίσουμε τις εκτάσεις που είναι σήμερα αφρόντιστες και εγκαταλειμμένες. Μπορούμε επίσης να βρούμε τρόπους ώστε να απελευθερωθούν οι χώροι από τις καταλήψεις με εξορθολογισμό και τήρηση της νομιμότητας των χώρων των καταστημάτων αναψυχής.

Οι μητροπολιτικές ζώνες πρασίνου που θα συμβάλουν στην αναζωογόνηση της πόλης είναι τρεις.

Η πρώτη ζώνη, είναι η ακτή της Πειραϊκής από το Παλατάκι έως τη Ζέα και τη Καστέλα, από την πλατεία Αλεξάνδρας έως το ΣΕΦ. Είναι αυτός ο χώρος που θα γίνει ο Μεγάλος Αρχαιολογικός Περίπατος του Πειραιά.

Η δεύτερη ζώνη, είναι η ενότητα Νέου Φαλήρου, με τις υπάρχουσες πράσινες εκτάσεις του ΣΕΦ, τα οικόπεδα που περιβάλουν το Στάδιο Καραϊσκάκη και τα οικόπεδα ΧΡΩΠΕΙ. Αυτά αποτελούν τον άλλο μεγάλο πνεύμονα πρασίνου που θα ενώσει τον Πειραιά με το νέο Μητροπολιτικό Πάρκο του Φαληρικού Όρμου δίνοντας στην πόλη και τον Πόλο Λαϊκού Αθλητισμού Νέου Φαλήρου.

Τέλος, η τρίτη σημαντική ζώνη πρασίνου, είναι η ενότητα που αρχίζει από την Ηετιώνεια Πύλη, το πάρκο των "γραμμών" και φθάνει έως το συγκρότημα Λεύκας-Ρετσίνα-Δηλαβέρη-Εργοστασίου ΟΣΕ. Μιλάμε για το πράσινο τόξο με το αρχαιολογικό πάρκο Ηετιώνειας-ΣΣ Αγίου Διονυσίου στη μία άκρη και το Εθνικό Μουσείο Σιδηροδρόμων που εγκαινιάζουμε σε λίγους μήνες στην άλλη.

Με τις παρεμβάσεις αυτές, εξασφαλίζονται πράσινες διαδρομές μήκους 11 χλμ και εκτάσεις υψηλού πρασίνου 835 στρεμμάτων. Εξ αυτών μόνο το 26% (220 στρέμματα) είναι νέοι χώροι πρασίνου. Τα υπόλοιπα 74% (615 στρέμματα) είναι υπάρχοντες δημόσιοι ελεύθεροι ή/και πράσινοι χώροι. Ανάμεσα σε αυτούς τους χώρους, τις πράσινες διαδρομές και τα αστικά πάρκα αναδεικνύονται τα μνημεία της πόλης και οι πόλοι σύγχρονου πολιτισμού. Είναι ένα δίκτυο το οποίο διατρέχει ολόκληρο τον Πειραιά.

Από την εφαρμογή των παρεμβάσεων στους υπάρχοντες δημόσιους ελεύθερους χώρους αυξάνεται το αστικό πράσινο του Πειραιά, από το σημερινό 1,56 μ²/κάτοικο σε 5 μ²/κάτοικο. Με τη σταδιακή ένταξη νέων χώρων αυτή η αναλογία είναι δυνατόν να προσεγγίσει σε βάθος δεκαετίας την ευρωπαϊκή αντίστοιχη ελάχιστη αναλογία (8 μ²/κάτοικο). Είναι ένα ρεαλιστικό και φθηνό σενάριο το οποίο θα αλλάξει τη μορφή του Πειραιά, θα τον κάνει πιό φιλικό, πιό ελκυστικό και περιβαλλοντικά πιό βιώσιμο.

Οι προτάσεις αυτές έχουν δουλευτεί από μία έμπειρη ομάδα ερευνητών του Εργαστήριου Αστικού Περιβάλλοντος, υπό την επιστημονική μου ευθύνη. Αποτελούν ρεαλιστικές προτάσεις εφαρμογής δύο σταδίων. Ενός άμεσου πενταετίας και ενός μακροπρόθεσμου δεκαετίας.

Όλη η έρευνα "Ελεύθεροι και πράσινοι χώροι στον Πειραιά" ΕΔΩ