Η Βάνα Μελά γράφει για την παράσταση «Ο χρόνος σταματά»│Θέατρο κάτω απ’ τη Γέφυρα

"Ο ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑ"│ΝΙΚΟΣ ΔΑΦΝΗΣ│ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ
Γράφει η Βάνα Μελά*

Η ατέρμονη ανάγνωση και η πολλαπλή βίωση ενός φαινομένου

Ο Νίκος Δαφνής χρόνια πια «ικανοποιεί ιδιοτελώς» τη δική του ανάγκη μέσα το θέατρο του, το «Θέατρο κάτω απ’ τη Γέφυρα». Την ανάγκη του να αντιμετωπίσει «το προπατορικό καλλιτεχνικό αμάρτημά του» νομίζω. Η μικρή αίθουσα των λίγων καθισμάτων και των ηθοποιών που παίζουν σε απόσταση σχεδόν αναπνοής από τους θεατές τους, είναι το σημείο αναφοράς του Νίκου για το θέατρο που προτιμά να κάνει.
Και φέτος λοιπόν τα κατάφερε πολύ καλά με το ίδιο εγχείρημα, τον ίδιο «ιδιοτελή» σκοπό. Το «Ο χρόνος σταματά» του Donald Margulies είναι το έργο που αγάπησε, το έργο που σκηνοθέτησε, το έργο στο οποίο δεν κράτησε ρόλο για τον εαυτό του, ίσως για να το κρίνει πάντα ως σκηνοθέτης αλλά και ως θεατής.
Πρόκειται για μία φαινομενικά απλή αφήγηση μεταξύ τεσσάρων ανθρώπων, μία αφήγηση ζωής προσωπικής, τις ανάγκες, τα προτάγματα της, έτσι όπως μάλιστα αλλάζουν μέσα στο μικρό χρόνο στον οποίο επιλέγει το έργο να αναφερθεί. Πρόκειται όμως συγχρόνως και για μία αφήγηση της ζωής στο άλλο επίπεδο, αυτής που περιβάλλει και περιέχει όλους και σ’ αυτή την περίπτωση, επιλέχτηκε ο πόλεμος ως το όχημά της.
Στ’ αλήθεια, «ύπουλη» επιλογή• διότι τελικά δεν είναι μόνο τα αυθεντικά χαρακώματα που δολοφονούν τις ζωές, τη ζωή αλλά και όσα στήνονται πάνω σ’ αυτά. Με πολλαπλές δικτυώσεις στο στερέωμα της προβολής και της ενημέρωσης, στο στερέωμα της μεταφοράς του κόσμου του πολέμου στον κόσμο της ειρήνης. Βασικός λόγος για τον οποίο γεννιούνται τα πολλαπλά διλήμματα, τα αναπάντητα ερωτήματα και κυρίως η αξεπέραστη ίσως απώλεια της ικανότητας να αναγνωρίζεις τις διαφορές των δύο κόσμων.
Ποιο είναι το κίνητρο των ηρώων κάθε φορά, ποια είναι η κατάσταση που βιώνουν; Να αλλάξουν τον κόσμο ή να τον αναπαράγουν; Να κερδίσουν με τη σιωπή τους ή να γλυτώσουν από τις ενοχές τους; Να αισθανθούν τη ζωή στον ύψιστο βαθμό, εκεί ακριβώς που εφάπτεται με το θάνατο ή να ξεχαστούν μέσα στην επανάληψη του κακού; Να ζήσουν τη δική τους ζωή, ξεχνώντας τη ζωή ή να χάνουν τη ζωή τους, πιστεύοντας πως υπηρετούν τη ζωή;
Μα τι λέω; Υπάρχει τίποτε χειρότερο από το ίδιο, το πραγματικό, το αληθινό, το αυθεντικό χαράκωμα του πολέμου;
«Ύπουλη» επιλογή, πράγματι.
Μέσα σ’ αυτούς τους ήρωες κατοικούν απαράλλαχτα ομοιώματα και των δικών μας εαυτών. Ως θεατές που παραλαμβάνουν τη μεταφορά του κόσμου του πολέμου στον κόσμο της ειρήνης και την καταναλώνουν.

Υπήρχαν ίσως κι άλλοι τρόποι να ανέβει αυτό το έργο στο θέατρο; Ασφαλώς, πιο φαντασμαγορικοί, με το πάντρεμα και άλλων τεχνών και την αξιοποίηση μοντέρνων τεχνικών. Όμως, αυτό το χώρο, αυτή τη μικρή αίθουσα διαθέτει το «Θέατρο κάτω απ’ τη Γέφυρα» για «ιδιοτελή ικανοποίηση» «προπατορικών καλλιτεχνικών αμαρτημάτων» και εκεί χωρούν μόνο λίγα και καλά σκηνογραφικά στοιχεία και καλές ερμηνείες• σαν το παλιό καλό θέατρο. Σε απόσταση αναπνοής, με δάκρυα και σταγόνες απ’ τη μύτη που τρέχουν μέχρι το πάτωμα.

*Η Βάνα Μελά είναι δημοτική σύμβουλος με «το Λιμάνι της Αγωνίας – Πειραιάς η πόλη μας»